foto: aalsmeervandaag

Tijdens de commissie vergadering Algemeen Bestuur en Middelen (ABM) van de gemeenteraad op dinsdag 26 november heeft de fractievoorzitter van bbA Ruud Kootker de aanpak van het gemeentebestuur van het conflict met Aalsmeer bekritiseerd. Hij vindt dat het College het conflict te veel heeft laten escaleren. Hieronder volgt zijn verhaal zoals hij dat in de Commissievergadering hield.

“ Vanavond behandelen we het collegevoorstel met daarbij de aanpak van het College van de crisis met Aalsmeer. Want dat is het, een crisis. Een crisis waar mensen en middelen in worden meegezogen, waar banen op de tocht komen te staan, waar verhoudingen op scherp zijn gekomen en waar onze inwoners de financiële gevolgen voor moeten dragen.

Vast staat dat er sprake is van een geschil waarvoor de geschillenregeling is ingeroepen en dat het Aalsmeerse College en de Raad hebben aangegeven uit de centrumregeling te willen stappen.
Gegeven deze feiten is het voor Amstelveen zaak de schade zoveel mogelijk te beperken., dat is althans, zoals wij het lezen, de kern van het collegevoorstel dat er nu ligt.

Maar voor de beoordeling of dit dan ook de beste stap is die het college wil zetten of heeft kunnen zetten, is het ook van belang de vraag te beantwoorden hoe het zover heeft kunnen komen en hoe de escalatie zich heeft ontwikkeld.
Met direct daaraan verbonden de vraag of de huidige situatie voorkomen had kunnen worden als er eerder en anders was geacteerd door partijen.
Is het stellen van die vraag van belang? Ja, want het oplossen van de bestaande situatie is 1, maar de lessons learned zijn minstens zo belangrijk om toekomstige misstappen te voorkomen.

Hoe heeft het zover kunnen komen?
Wat zijn zoal ijkpunten in dit dossier?

Eerst de start van de centrumregeling per 2013 en de bestuurlijke en financiële tussenrapportages.
De acute ICT crisis van voorjaar 2018 met 2,8 mio. ICT investeringen met een moeizame deal met Aalsmeer
Dan de motie over de toekomst van de bestuurlijke en ambtelijke samenwerking, na de notitie van Bas Eenhoorn, waarin onder meer een ”zekere mate van metaalmoeheid” in de samenwerking te constateren zou zijn
Vervolgens de oplevering van de ICT rapporten met een ontluisterend beeld van de staat van de ICT
Dan volgen een gezamenlijke notitie: Stip aan de horizon, de Aalsmeerse kadernota zonder ICT bijdrage aan Amstelveen, de inzet van de geschillenprocedure , het Vellenga onderzoek en rapport, de briefwisselingen en de patstelling.
Uiteindelijk leidend tot de huidige situatie waarbij Aalsmeer aangeeft uit de centrumregeling te willen stappen en Amstelveen een strak tijdpad neerzet waarbij er overeenstemming voor 31 maart moet zijn over het geschil, de ontvlechting en de eventuele dienstverlening in de toekomst.

Het proces en de inhoud.

BbA heeft zich bewust onthouden van een inhoudelijk oordeel. En met reden, omdat de gang van zaken en ontwikkeling van de escalatie tussen de beide gemeenten zich voor een groot deel aan ons heeft onttrokken.
Wel zijn wij van meet af aan kritisch geweest over het proces en hebben bij meerdere gelegenheden aangegeven dat, waar zich metaalmoeheid, verschil van inzicht, gebrek aan overeenstemming, verharde standpunten en het eigen gelijk zich gaan vormen, het risico op een conflict toeneemt en dat het er dan om gaat om de wederzijdse en gemeenschappelijke belangen zichtbaar en bespreekbaar te maken.
Voor ons is daarmee de vraag aan de orde of er echt alles aan gedaan is om een situatie, zoals zich die nu voordoet, te voorkomen. bbA is daar duidelijk in. Nee, er is sprake van gemiste kansen. Conflict bemiddeling, mediation, of hoe je het ook wilt noemen is telkens “ afgewezen”, omdat, zo werd gesteld, partijen respectvol met elkaar in gesprek waren en op weg naar een oplossing.
Een inschattingsfout naar ons oordeel en een dure, zo vrezen wij. Duur, niet alleen in financiële zin, maar ook vanwege de organisatorische en personele gevolgen, waarbij ook banen op de tocht komen te staan.

Damage control

Damage control vonden en vinden wij van groot belang. Niet alleen nu, maar ook in de fases voorafgaande aan de huidige situatie. Maar terwijl partijen verder uit elkaar dreigden te raken, vonden VVD en D66 het geen probleem om olie op het vuur te gooien. Maar ook het college vond het nodig om in een Nieuwsblad -interview een schot voor de boeg te nemen en Aalsmeer van een kruideniersmentaliteit te betichten.
Prachtige publiciteit, ferme jongenstaal, prominent macho gedrag maar ondertussen liep de spanning op, is een oplossing verder van huis dan ooit en betalen we straks allemaal de prijs van weggegooid gemeenschapsgeld.

Informatie

Een ander punt van belang lijkt mij de vraag waar de raad staat in dit hele verhaal. Hebben wij als raad zelf steken laten vallen, hebben we teveel vertrouwd op de mededelingen van de wethouders dat we ons geen grote zorgen hoefden te maken omdat partijen met een oplossing zouden komen?
Kennelijk heeft het College niet gezien, gehoord, gevoeld dat er onderliggende spanningen lagen in de onderlinge relaties, die vroegen om een alternatieve wijze van geschillenbeslechting. En als raad hadden wij misschien in een eerder stadium mede de regie over het proces moeten nemen.
Ook is de vraag aan de orde wat hier de rol is geweest van de directie. Werd het college wel goed geïnformeerd? Je zou toch mogen verwachten dat de directie in een vroeg stadium geweten moet hebben over spanningen of ontevredenheid over de dienstverlening. Hoe werd het College geïnformeerd? Hoe is dat proces verlopen, wanneer zijn signalen gegeven, welke acties zijn ondernomen en hoe zijn die gemonitord?
Veel vragen die in onze ogen van belang zijn, want wat zijn de lessons learned uit deze hele geschiedenis. Zowel voor het college als de directie? We zijn benieuwd naar de antwoorden van het college op al deze vragen

Posities.

Welke posities zijn en worden nu ingenomen? Aalsmeer wil uit de centrumregeling, Amstelveen richt zich op ontvlechting, het kostenplaatje en eventueel een privaatrechtelijk overeenkomst.
Wat er ook van zij, partijen hebben hun stellingen betrokken, zijn ver gevorderd op de escalatieladder, bewegen niet naar een alternatieve aanpak en calculeren alvast in dat er aanmerkelijke financiële schade ontstaat. Ver, maar dan ook heel ver verwijderd van het oorspronkelijke uitgangspunt van beide colleges: vertrouwen en de wil tot samenwerken. Daar had met professionele externe, onafhankelijke expertise van een mediator de alternatieve geschillenbeslechting op gericht moeten zijn, want herstel van deze twee pijlers was de sleutel naar het vinden van een financieel gezonde en sociaal rechtvaardige oplossing binnen een dienstverlenend samenwerkingsverband.

Het schadedossier.

Vandaag openen wij het schade dossier Amstelveen Aalsmeer. Op voorhand moet 400.000 Euro vrijgemaakt worden uit de algemene reserves voor, laten we zeggen , aanloopkosten vooruitlopend op de definitieve schadebepaling als onderdeel van het opheffingsplan. Een schade die wel eens op zou kunnen lopen tot vele miljoenen.
Kosten die gemaakt gaan worden voor externe specialisten en adviseurs naast extra capaciteit. Het ontbreekt aan verdere onderbouwing, dus wij zien graag een specificatie , zodat de raad weet wie, waarvoor en tegen welk tarief wordt ingehuurd.
Hierbij merken wij ook op dat nergens iets is opgenomen over het deel dat voor rekening van Aalsmeer komt. Hoe de centrumregeling op dit punt geïnterpreteerd moet worden laat ik maar even in het midden, maar in deze fase lijkt het verstandig daarover toch alvast maar bindende afspraken te maken met Aalsmeer. Ook hier graag reactie van het College.

Ik sluit af;

Wat bbA betreft had het niet zover hoeven komen. Onze adviezen zijn in ieder geval in de wind geslagen. Door geen gebruik te maken van de mogelijkheid tijdig alternatieve geschillenbeslechting te benutten , heeft het College zichzelf van een uitweg beroofd om tot een oplossing te komen. Het college heeft daarmee aanzienlijke kansen laten liggen die ons nu duur komen te staan.

Voor nu hebben partijen zich in een positie gemanoeuvreerd, die het uiterst lastig maakt om nog tot een oplossing te komen die recht doet aan de oorspronkelijke uitgangspunten: vertrouwen en, ik zeg het er maar bij, de werkelijke wil tot samenwerken.

Niet in het belang van Amstelveen, niet in het belang van de Amstelveners”.